Każdy obywatel Polski posiada swój indywidualny numer PESEL, który zostaje nadany w momencie sporządzania aktu urodzenia. Większość ludzi zna go na pamięć, ponieważ regularnie trzeba podawać go u lekarza, w aptece czy przed egzaminami państwowymi. Sprawdź, w jakich sytuacjach możesz bezpiecznie się nim posługiwać.
Numer PESEL – co zawiera? Kto nadaje?
Zgodnie z definicją PESEL (Powszechny Elektroniczny System Ewidencji Ludności) to centralny zbiór danych na temat obywateli Polski. W jedenastocyfrowym numerze można znaleźć informacje o dacie urodzenia i płci. Znajdują się w nim także numer porządkowy oraz liczba kontrolna. Kombinacja cyfr przypisanych do konkretnej osoby jest niepowtarzalna – oznacza to, że nie ma dwóch takich samych numerów PESEL.
Numer nadawany jest przez ministra do spraw informatyzacji, a podstawą do tego jest ustawa o ewidencji ludności. W przypadku obywateli Polski przyznaje się go z urzędu w momencie sporządzania aktu urodzenia dziecka. Na tych samych zasadach mogą otrzymać go także cudzoziemcy, którzy mają prawo do stałego pobytu, status uchodźcy, ochronę czasową, zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej lub zgodę na pobyt ze względów humanitarnych. PESEL może zostać też nadany na wniosek konkretnej osoby.
Kiedy i komu mogę bezpiecznie podawać numer PESEL?
Jak już wspomniano, PESEL zawiera wrażliwe dane, dlatego trzeba używać go z odpowiednią rozwagą. Zazwyczaj jest on potrzebny w celach identyfikacyjnych – u lekarza czy na egzaminie maturalnym. Bezpiecznie i bez obaw możesz podać swój numer identyfikacyjny w następujących miejscach i sytuacjach:
- Podczas wizyty w przychodni lub szpitalu, szczególnie jeśli korzystasz z państwowej służby zdrowia, ale nie tylko. Poprosi Cię o niego pracownik rejestracji lub lekarz podczas wystawiania zwolnienia lub wypisywania recepty.
- Podczas wizyty w urzędzie, gdy składasz wniosek o wydanie dokumentów, rejestrujesz pojazd lub załatwiasz inne formalności.
- W Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych, gdy wnioskujesz o prawo do jakiegoś świadczenia lub chcesz sprawdzić stan swoich składek.
- W placówkach edukacyjnych, np. w szkole, w czasie egzaminu maturalnego lub na uczelni.
- W banku komercyjnym, w którym masz konto lub zamierzasz je założyć.
- W sądzie, jeśli rejestrujesz własną działalność lub zamierzasz założyć komuś sprawę etc.
- W wybranym towarzystwie ubezpieczeniowym, w którym wykupujesz polisę.
W sytuacji, która budzi Twoje wątpliwości, możesz zawsze zapytać o zasadność podawania numeru PESEL.
Dlaczego trzeba chronić numer PESEL?
Sam numer PESEL nie daje nieuczciwym osobom tak wielu możliwości, jak skradziony dowód osobisty. Nie da się wyłudzić kredytu jedynie na podstawie tego numeru. Jednak może on posłużyć nieuczciwej osobie do sfałszowania dokumentów.
Masz obawy, że ktoś mógł wykorzystać Twoje dane w nieodpowiedni sposób? Sprawdź PESEL, aby dowiedzieć się, czy ktoś nie posłużył się Twoją tożsamością, np. w celu wzięcia szybkiej pożyczki.
