Według danych Fundacji Rozwoju Rynku Finansowego wyłudzenia kredytów i pożyczek to problem, który w ostatnim czasie mocno przybrał na sile. W artykule wyjaśnimy, jakie metody stosują najczęściej oszuści. Podpowiemy także, jak skutecznie bronić się przed wyłudzeniami.Wyłudzenie kredytów i pożyczek na cudze nazwiska to wciąż realny problem. Jak wskazują dane udostępnione przez Związek Banków Polskich w I kwartale 2022 roku odnotowano 1 915 prób wyłudzeń, czyli średnio 21 wyłudzeń dziennie. Łączna kwota prób wyłudzeń wyniosła 51,8 mln zł. Tak jak w poprzednich latach najwięcej prób odnotowano w województwach dolnośląskim, śląskim oraz mazowieckim. Warto pamiętać, że wskazane wyżej dane dotyczą jedynie wykrytych prób wyłudzeń, a prawdziwa skala zjawiska nie jest znana. Jak pokazuje praktyka, osoby oszukane często o wyłudzeniu dowiadują się… dopiero od komornika.
Jak działają oszuści?
Uproszczone procedury wnioskowania o pożyczki oraz możliwość otrzymania pieniędzy w 100% online dają oszustom ogromne pole do popisu. Aby otrzymać dodatkowe środki, często wystarczy wypełnić krótki internetowy formularz zawierający podstawowe dane z dowodu osobistego oraz zweryfikować swoją tożsamość np. przelewem. Jeśli przestępca założy rachunek bankowy na wyłudzone lub skradzione dane osobowe, ma niemal nieograniczone pole do działania.
W jaki sposób oszuści najczęściej wchodzą w posiadanie czyichś danych osobowych?
Sposobów działania oszustów jest co najmniej kilkanaście. Oto kilka najpopularniejszych:
- kradzież dokumentów tożsamości;
- wyrabianie podrobionych dowodów osobistych;
- kopiowanie dowodów osobistych np. podczas meldowania w hotelach, wypożyczania samochodu czy roweru;
- kradzież i wyłudzenie danych osobowych w internecie: w darknecie, poprzez phishing (czyli podszywanie się pod podmioty budzące zaufanie – np. banki), zamieszczanie fałszywych ofert rekrutacyjnych.
Jeśli złodziej wejdzie w posiadanie dowodu osobistego osoby trzeciej (lub danych z dowodu), nie będzie miał problemu z założeniem konta w banku, a w kolejnym kroku – z wzięciem kredytu na dane ofiary
Popularną metodą wyłudzania kredytów jest także zaciąganie ich na słupa. Oszuści wyposażają słupa, czyli zwerbowaną wcześniej osobę (często w trudnej sytuacji finasxwo-życiowej) w podrobiony dowód osobisty i podrobione zaświadczenie o wysokości i źródle dochodów. W zamian za „pomoc” w zaciągnięcie kredytu oferują prowizję, której nota bene – bardzo często nie płacą.
Konsekwencje wyłudzenia kredytu
Najczęściej zdarza się, że osoby, które padły ofiarą oszustwa, dowiadują się o tym dopiero w momencie otrzymania od komornika korespondencji o wszczęciu egzekucji. Jak to możliwe? Oszuści zaciągający internetowe pożyczki na skradzione lub wyłudzone dane osobowe najczęściej posługują się adresami korespondencyjnymi przypadkowych osób trzecich. W takich okolicznościach ewentualne ponaglenia nie trafiają do oszukanego. Nawet jeśli sprawa trafi do e-sądu, postępowanie odbędzie się w trybie uproszczonym. W praktyce oznacza to, że sąd zweryfikuje nieterminowego płatnika wyłącznie w bazie PESEL, nie sprawdzając poprawności jego adresu. Dopiero komornik, który rozpocznie egzekucję, będzie w stanie „namierzyć” nieterminowego płatnika. Dochodzenie swoich praw w takich okolicznościach jest możliwe, ale niestety — bardzo trudne. A dopóki sąd nie orzeknie, że oszukany rzeczywiście jest niewinny, obowiązek spłaty wyłudzonego kredytu spoczywa właśnie na nim.
Przede wszystkim prewencja — 8 sposobów na ochronę przed wyłudzeniem kredytu
- Podawaj swój numer PESEL wyłącznie w uzasadnionych sytuacjach.
- Nie zostawiaj swojego dowodu osobistego osobie trzeciej, np. w zastaw podczas wypożyczenia roweru czy podczas meldowania w hotelu — na dłużej niż jest to realnie niezbędne.
- Nie pozwalaj na kopiowanie swojego dowodu osobistego, paszportu, prawa jazdy czy legitymacji studenckiej. Takiego działania, poza nielicznymi wyjątkami zarezerwowanymi dla banków, zabrania obecnie prawo.
- Nie podawaj swoich danych osobowych nadawcom podejrzanych SMS-ów, osobom, które telefonują, podając się za bankowego konsultanta czy rekruterom, którzy przeprowadzają proces rekrutacji przez internet (takie działanie to doskonale znany przykład wyłudzania danych osobowych).
- Nie podawaj nikomu (i nie wpisuj do internetowych formularzy) danych logowania do swojego konta bankowego. Nikt, nawet pracownik banku nie ma prawa o nie prosić.
- Jeśli zgubiłeś dowód osobisty lub ktoś go ukradł, jak najszybciej zastrzeż dokument. Jak to zrobić? Najszybszym sposobem będzie zastrzeżenie dokumentu w banku. Jeśli masz konto w portalu BIK, możesz zastrzec dokument także tam — szybko i wygodnie, w 100% online.
- Włącz Alerty BIK. Alerty BIK to skuteczne narzędzie, które chroni przed wyłudzeniem kredytu, zwłaszcza teraz, kiedy oszuści stosują coraz sprytniejsze sposoby wykradania danych. Włączając usługę, dostaniesz SMS i e-mail, gdy w BIK pojawią się informacje o próbie uzyskania kredytu na Twoje dane. BIK poinformuje Cię także, kiedy ktoś będzie Cię sprawdzał w Rejestrze Dłużników BIK InfoMonitor. Dzięki temu dowiesz się np., że ktoś chce wyłudzić abonament komórkowy lub w Twoim imieniu zawiera umowę na dostawę gazu. Alerty sprawią, że będziesz mógł zareagować maksymalnie szybko, zapobiec wyłudzeniu i jego długofalowym konsekwencjom.
- Wygeneruj Raport BIK o sobie. Raport BIK to podsumowanie Twojej historii kredytowej oraz innych zobowiązań finansowych. Z Raportu BIK dowiesz się, kto pytał o Twoje dane i upewnisz się, że nie masz zobowiązań, o których nie wiesz.
Oszuści wyłudzający kredyty działają dziś w coraz sprytniejszy sposób. Aby zminimalizować ryzyko wyłudzenia kredytu na Twoje dane osobowe, nie oddawaj odpowiedzialności instytucjom finansowym, ale weź ją w swoje ręce. Dzięki kilku prostym krokom skutecznie ochronisz swój portfel, przechytrzysz oszustów i zachowasz spokojny sen.
